دیگ فولادی (Steel Boiler) از انواع دیگ های متداول و یکی از اجزای مهم موتورخانه محسوب می شود. با گرمای حاصل از سوختن یک ماده سوختنی (گازوئیل، گاز) تبادل حرارت بین آتش و آب را انجام می دهد.
جنس بدنه (shell) و لوله این نوع دیگ از ورق فولادی آلیاژی آتشخوار مخصوص می باشد و مخازن تحت فشار و بصورت یکپارچه و بدون درز تولید می شوند. همچنین این دستگاه دارای سیستم و دریچه انفجار برای جلوگیری از انفجارات احتراق مشعل می باشد.
برای مطالعه کاربرد دیگ آبرم و آشنایی با انواع آن به مقاله “کاربرد دیگ آبگرم یا بویلر چیست؟” مراجعه کنید.
کاربرد دیگ یا بویلر فولادی
دیگ فولادی بصورت یک پارچه تولید می شود و در ظرفیت های مختلف برای آپارتمان ها، استخر، برج های مسکونی و تجاری، هتل ها، کارخانجات و دانشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
عملکرد دیگ فولادی
یک بویلر با استفاده از گازهای حاصل از احتراق سوخت، درون محفظه خود سیال را گرم نموده یا به بخار تبدیل می کند. بخار یا آب داغ تولید شده، فشرده می‌شوند و برای گرمایش و تولید توان از آن استفاده می‌شود. در اثر گردش، آب گرم بخشی از انرژی خود را از دست می دهد و سرد می شود و دوباره برای گرم شدن به داخل دیگ یا بویلر باز می گردد و فرایند به همین شکل تکرار می شود.
انواع دیگ فولادی
دیگ‌های فولادی مخزن های استوانه ای هستند و همانطور که اشاره شد یک تکه بوده و از آلیاژ فولاد به صورت افقی و یا عمودی ساخته می‌شوند. دیگ های فولادی، صرفنظر از ظرفیت، ابعاد و فشار کار، و به لحاظ ساختار، در دو نوع فایر تیوب و واتر تیوب ساخته می‌شوند.
دیگ های فولادی با لوله های آتش یا فایر تیوب (Fire Tube Boiler)
در مدل لوله های آتش، گازهای ناشی از احتراق از داخل لوله هایی که به وسیله آب جاری احاطه شده‌اند عبور میکند. این دیگ ها معمولا به طور افقی قرار می گیرند.
دیگ های فولادی با لوله های آب یا واتر تیوب (Water Tube Boiler)
در این مدل به جای آتش، آب داخل لوله ها چرخش دارد. به این صورت که درون لوله ها آب و اطراف آن توسط شعله های مشعل احاطه شده است. این دیگ ها به صورت عمودی قرار می گیرند.
مزایای بویلر فولادی
- طول عمر بیشتر
- راندمان و بازده حرارتی بالا
- قابلیت تحمل شوک های حرارتی
- مقاوم در برابر تغییرات دمای آب
- قابلیت احتراق با انواع سوخت ها
- ظرفیت تقریبا نامحدود (مناسب جهت پروژه های بزرگ)
- قابلیت فشارهای خیلی بالا (مناسب جهت ساختمان های مرتفع)
- باتوجه به ظرفیت، می توان ضخامت دیگ فولادی را کاهش یا افزایش داد
معایب بویلر فولادی
- قیمت حدود دو برابری نسب به دیگ های چدنی
- ظرفیت حرارتی ثابت و غیر قابل تغییر
- احتمال زنگ خوردگی یا خوردگی
- حمل سخت بدلیل یکپارچه بودن
- هزینه تعمیر بالا
اجزای تشکیل دهنده دیگ فولادی
- بدنه
- لوله
- پایه ها
- کوره ها
- دریچه ها
- اتصالات
- شیر اطمینان
- محفظه های دود
- در های جلو و عقب
تعریف سیال
منظور از سیال داخل دیگ در واقع ماده‌ای است که قرار است حرارت را گرفته و به جاهای دیگر انتقال دهد. مانند: آب، بخار، روغن و … .
تعریف پاس
پاس در دیگ وظیفه انتقال حرارت را دارد. به معنای عبور و جا به جایی است. هر بار که شعله طول دیگ را طی میکند می‌گویند یک پاس رخ داده است. همچنین لوله هایى که گازهاى حاصل از عمل احتراق، بعد از خارج شدن از کوره، از آنها عبور کرده، به جلو هدایت مى‌شود، لوله هاى پاس دوم نامیده مى‌شوند.