پلاگ ولو (Plug Valve) یا شیر سماوری نوعی شیر صنعتی با حرکت چرخشی است. در این شیر دیسک بصورت یک مخروط ناقص یا استوانه ای است که در میان آن مجرایی برای عبور سیال تعبیه گردیده است.
شیر سماوری برای قطع و وصل جریان سیال می باشد. با نود درجه گردش هندویل باز یا بسته می شوند به همین دلیل سرعت العمل بالایی دارند. از این رو امکان بهره گیری از آن ها در مکان هایی که نیاز به کنترل جریان داریم وجود ندارد.
شیرهای سماوری معمولا مورد استفاده برای حرکت مایعات و گازها می‌باشند و در سرویس‌های دما فشار بالا به کار می‌روند.
اگرمایل به خواندن مقاله “آشنایی با شیر توپی و انواع آن” هستید. می توانید روی عنوان کلیک کنید.
اجزای پلاگ ولو
- بدنه
- پلاگ (دیسک)
- نشیمنگاه
- ساقه
- درپوش
- تجهیزات آب بندی
کاربرد شیرهای سماوری
یکی از کاربردهای پلاگ ولوها، استفاده از آن ها برای انحراف و تغییر مسیر جریان می باشد. بدین شکل که شیر دارای چند ورودی و خروجی بوده و شکل بندآور آن با توجه به وضعیت های مختلف سیال را از ورودی مورد نظر به خروجی دلخواه هدایت می کند.
شیرهای سماوری با توجه به طراحی ساختی که دارند برای بخار، آب، نفت، گاز و صنایع پتروشیمی کاربرد دارند.
از شیرهای سماوری روان کاری شده بخاطر ساختار محکمی که دارند و قادر هستند فشار بیشتری را تحمل کنند در جریان سیال های پرفشار استفاده می شوند.
دیسک های مخروطی که بواسطه شکل گوه ای خود کمتر گیر می کنند کاربرد وسیعی در شیرهای پلاگ دارند. در عین حال استفاده از این نوع دیسک ها محدودیت هایی را نیز در پی دارد. از جمله این محدودیت ها می توان به محدودیت شکل و حداکثر سطح مقطع مجرای عبوری سیال اشاره کرد.
انواع شیر سماوری یا پلاگ ولو
شیر سماوری روانکاری شده Lubricated Plug Valve
در شیر سماوری روانکاری شده از یک ماده روان کننده برای جلوگیری از اصطحکاک و سهولت در بازو بسته شدن استفاده می شود. ماده روان کننده بین سطح مجرابند و نشیمنگاه با فشار بالا تزریق می شود و ویسکوزیته و چسبناکی قطعات متحرک را کاهش می دهد.
جنس بیشتر مواد مصرف شده در این مدل از شیرآلات فلزی می باشد به همین دلیل نشتی در آن ها عموما وجود خواهد داشت. برای رفع نشتی اگر فاصله قطعات را کاهش داده شود باعث سایش بین قطعات می شود. در نتیجه برای جلوگیری از این اتفاقات معمولا روی بدنه شیر و پلاگ آن شیارهایی ایجاد می کنند و با تزریق روان کننده از قسمت بالایی شیر باعث روان کاری و آببندی شیر می شوند.
سیالات عبوری از شیرهای سماوری روانکاری شده، بیشتر گازها و هیدروکربن‌های مایع هستند و بدلیل آلودگی آب به روغن روان کننده معمولاً برای انتقال آب آشامیدنی استفاده نمی‌شود.
شیر سماوری روانکاری نشده Non-Lubricated Plug Valve
در این نوع شیر برای جلوگیری از تماس فلز با فلز و برای آب بندی، یک لایه پوشش بر روی مجرابند و سطح داخلی بدنه گذاشته می شود. این نوع شیر فاقد مسیرهای روغن کاری است. بیشترین استفاده از این نوع شیر در خطوط سیالات حساس و واکنش زا یا مواد شیمیایی خطرناک است.
انواع شیر سماوری Plug Valve بدون روانکاری
- شیر سماوری کاملاً صاف Fully Line Plug Valve
- شیر سماوری دارای غلاف Sleeve (آستین) الاستومتری Elastomer Sleeve Plug Valve
- شیر سماوری آسانسوری یا بالارونده Lift-Type Plug Valve.
شیر سماوری خارج از مرکز (Eccentric Type)
شیر خارج از مرکز نیازمند نیروی بیشتر برای آب بند دارد و اصطحکاک بین قطعات نیز پایین می باشد. بنابراین در خطوطی که نیازمند مسدودسازی محکمی هستند کاربرد دارند.
شیر سماوری کشویی دوگانه (انسداد و عبور دوگانه)-(Double Block and Bleed – DBB)
این شیر دارای قطعات متعددی است که به آن امکان مسدود و عبور دوگانه را می دهد. در حالت چرخش، آب بندها روی بدنه کشیده نمی شود و حرکت قطعات به نشیمنگاه بحالت کشویی می باشد تا مانع از خوردگی یا ساییدگی آب بندها شوند.
انواع شیر سماوری (انواع پلاگ ولو) از لحاظ شکل ظاهری
- شیر سماوری استاندارد (Standard Type)
اگر قطعات بدنه شیر از بالا مونتاژ شود به آن شیر سماوری استاندارد می گویند.
- شیر سماوری وارونه (Inverted Type)
اگر قطعات بدنه شیر از پایین مونتاژ شود به آن شیر سماوری وارونه می گویند.
انواع شیرهای سماوری براساس بلاگ
- پلاگ ولو با توپی مخروطی
- پلاگ ولو با توپی استوانه ای
انواع شیرهای سماوری از لحاظ نوع دیسک
- شیر سماوری با حفره‌ی مستطیلی (Rectangular Port Plug Valve)
- شیر سماوری با حفره‌ی دایره ای (Round Port Plug Valve)
- شیر سماوری با حفره‌ی لوزی شکل (Diamond Port Plug Valve)
برای دیدن آگهی های اجناس همکاران تاسیساتی به سایت اسپیتی سر بزنید.
نظرات کاربران