در زمان حاضر تنوع زیادی در سیستم های تهویه مطبوع وجود دارد. برای همین نیز نیاز است که آنها را معرفی نماییم.
رایج ترین انواع سیستم های سرمایشی ساختمان از نوع کمپرسوری می باشد. مثال بارز این این سیستم یخچال می باشد. سیستم های سرمایشی کار پیچیده تری نسبت به سیستم گرمایشی دارند. زیرا علاوه بر سرمایش باید گرمایش محیط را به بیرون از محیط انتقال دهند.
انواع سیستم های سرمایشی
- کولر آبی
- کولر گازی (اسپلیت)
- فن کویل
- چیلر
- داکت اسپلیت
- دستگاه جدید GHP
- دستگاه جدید VRF
از بین انواع سیستم های سرمایشی فقط کولر آبی از نوع سرمایشی است. معمولا از اسپلیت یا همان کولر گازی نیز به منظور سرمایش استفاده می گردد. دیگر سیستم ها مثل فن کویل، چیلر، داکت اسپلیت، دستگاه GHP و VRF هم به عنوان سیستم سرمایشی و هم سیستم گرمایشی استفاده می شوند. به عبارتی می توان با توجه به نیاز ساختمان آنها را در یکی از حالت های سرمایش و یا گرمایش تنظیم نمود.
کولر آبی
یکی از سیستم های قدیمی و پر طرفدار در ایران کولر آبی (Evaporative Cooler) می باشد. در مناطق گرم و خشک بیشتر از کولرهای آبی استفاده می شود. روش عملکرد کولر آبی به صورت سرمایش تبخیری می باشد. آب در این کولر توسط پمپ به پوشال ها یا پد سلولزی ارسال شده و آنها را خیس می کند. سپس فن کولر آبی هوا را از بیرون به داخل می کشد. هوا بعد از رد شدن از بین پوشال ها و یا پدهای خیس گرمای خود را از دست داده و باعث خنکی هوا می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کولر آبی به مقاله “آشنایی با کولرهای آبی، نحوه کارکردن و روش های نگهداری از آن” مراجعه فرمایید.
انواع کولرهای آبی
- کولر آبی ثابت
- کولر آبی متحرک (پرتابل)
- کولر آبی صنعتی
مزایای کولر آبی
- قیمت خرید کمتر نسبت به سایر سیستم های سرمایشی
- مصرف کمتر انرژی برق
- نصب سریع، راحت و کم هزینه
- تعمیر و نگهداری آسان تر
- دارای طراحی سیستم ساده
معایب کولرآبی
- برای کارکرد این کولر به آب نیاز است. امکان استفاده از کولر آبی در صورت قطعی آب وجود ندارد.
- توان سرمایشی کولر آبی نسبت به دیگر سیستم های سرمایشی کم است.
- احتمال دارد برای افراد حساس، آلرژی تنفسی ایجاد کند.
کولر گازی یا اسپلیت
در جهان یکی از متداول ترین سیستم های سرمایشی مورد استفاده، کولر گازی یا اسپلیت می باشد. عملکرد آن به این صورت است که مایع مبرد خنک شده در داخل کندانسور از طریق لوله های مسی به پنل داخلی کولر وارد می شود. این هوا بعد از رد شدن از بین کویل های پنل داخلی یا اواپراتور به هوای خنک تبدیل شده و به فضای داخلی منتقل می گردد. سپس یونیت داخلی هوای گرم درون خانه را جذب کرده و با استفاده از لوله های ضخیم تر هوای گرم را به فضای بیرون باز می گرداند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کولر گازی یا اسپلیت به مقاله “اسپلیت یا کولر گازی چیست و چه مزیت های دارد؟” مراجعه فرمایید.
انواع کولر گازی یا اسپلیت
- اسپلیت دیواری
- اسپلیت پنجره ای
- اسپلیت کاستی
- اسپلیت ایستاده
- اسپلیت پرتابل
مزایای کولر گازی و اسپلیت
- امکان کنترل دمای هر قسمت از خانه به صورت جداگانه
- امکان کنترل مصرف سیستم سرمایش و گرمایش مستقل برای هر بخش از ساختمان
- مجهز به سیستم فیلتراسیون برای پاکسازی هوای محیط
معایب کولر گازی و اسپلیت
- استفاده از یک یا دو یونیت جوابگوی فضاهایی با متراژ بالا نیست.
- به علت بالا بودن مصرف برق کمپرسور کولر گازی به خصوص در حالت گرمایش، استفاده از آن مقرون به صرفه نیست.
- استفاده از این کولرها در اقلیم های خشک کشور توصیه نمی شود.
فن کویل
سیستم فن کویل تولید کننده سرمایش و گرمایش نمی باشد. فن کویل (Fan Coil) در واقع یک مبدل است که انرژی آب را به هوا تبدیل می کند. یعنی با جریان آب گرم و سرد به داخل کویل ها فعال شده و به وسیله فن جریان هوای مناسب را ایجاد می کند. به این صورت که در فصل های سرما هوای گرم را وارد فضا کرده و در فصول گرم نیز با دمیدن هوای خنک دمای محیط را متعادل می کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فن کویل به مقاله “معرفی فن کویل و انواع آن” مراجعه فرمایید.
انواع فن کویل
- فن کویل سقفی
- فن کویل دیواری
- فن کویل زمینی
- فن کویل کاستی
- فن کویل کانالی
مزایای فن کویل
- نصب راحت آنها
- حذف کانال کشی
- عدم اشغال فضای مفید محیط
- کنترل جداگانه دمای اتاق ها
- صدای کم و بدون آلودگی صوتی
- در مدل چهارلوله، داشتن همزمان گرمایش و سرمایش
معایب فن کویل
- تعمیرات و نگهداری مداوم
- عدم تامین هوای تازه
- مشکل کندانس اب در کویل ها در تابستان
چیلر
چیلر (Chiller) هسته مرکزی سیستم های سرمایشی است و نوعی پمپ گرمایی می باشد. چیلر هوای گرم محیط را جذب و بعد از خنک کردن آن را به محیط بیرون می فرستد. دستگاه چیلر حرارت را از آب می گیرد. سپس سرما را طبق سیکل تبرید جذبی یا تراکم بخار تولید کرده و دارای دو بخش است. یک بخش از چیلر در بیرون از ساختمان قرار می گیرد. بخش بیرونی از طریق کانال به بخش داخلی متصل می شود. می توان با چیلر و به واسطه فن کویل ها با کمک ترموستات دمای هر اتاق را به صورت جداگانه تنظیم نمود. در واقع چندین فن کویل تهویه مطبوع واحدها را به عهده می گیرند.
چیلر دارای سیستم گرمایشی
در چیلر گرمایشی از یک بویلر به منظور تولید گرمایش استفاده می شود. امکان اتصال مستقیم بویلر به چیلر وجود دارد. همچنین می توان بویلر را در داخل موتورخانه نیز قرار داد. سپس بویلر از طریق فن کویل یا هواساز هوای سرد و گرم چیلر را به محیط منتقل می کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد چیلر به مقاله “چیلر چیست و معرفی انواع چیلر” مراجعه فرمایید.
مینی چیلر
امروزه چیلرها به شکل خانگی طراحی و تولید شده اند. مینی چیلر یک از پرکاربردترین انواع سیستم های سرمایشی می باشد. این چیلرها به منظور ایجاد سرما و گرما خانه نیازی به موتورخانه ندارند. در حالت گرمایش می تواند از پکیج که برای گرمایش خانه نصب شده استفاده نماید. نام دیگر چیلرهای خانگی مینی چیلر است.
در صورت استفاده از چیلرهای خانگی هزینه خرید، نصب و نگهداری سیستم گرمایش و سرمایش خانه کم می شود. همچنین امکان کنترل دمای محیط نیز به وجود می آید.
عملکرد چیلر گرمایشی خانگی یا مینی چیلر به این صورت است که به جریان آب گرم وصل می شود. سپس آب گرم ورودی به چیلر وارد شده و از طریق فن کویل ها توزیع می شود.
مینی چیلر تراکمی
چیلر سرمایشی خانگی معمولا از نوع تراکمی می باشد. این مدل چیلرها دارای دو مدل هوا خنک و آب خنک می باشد. در چیلرهای هوا خنک به منظور خنک نمودن کندانسور از هوای محیط استفاده می گردد. در چیلرهای هوا خنک برای خنک کردن آب نیازی به برج خنک کننده نیست.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مینی چیلر به مقاله “آشنایی با مینی چیلر و اجزای آن و معرفی مزایا و معایب مینی چیلر” مراجعه فرمایید.
مزایا و ویژگی های استفاده از دستگاه مینی چیلر
- به دلیل ابعاد کوچک دستگاه برای نصب به فضای بزرگی نیاز نیست.
- برج خنک کننده در مدل هوا خنک به دلیل استفاده از کندانسور هوایی نیاز نمی باشد.
- نیازی به فضای موتورخانه ندارد.
- امکان لوله کشی در فاصله های طولانی را دارا می باشد.
- می توان از یک مینی چیلر به ازای چند اسپلیت یا کولر گازی استفاده کرد.
- در صورت استفاده از فن کویل می توان در فضاهای مستقل تنظیمات مختلف اعمال کرد.
- استفاده از کمپرسور اسکرال موجب کم شدن میزان صدا می شود.
- امکان استفاده از مینی چیلر در تمامی فصول سال وجود دارد.
- مینی چیلرها دارای مصرف انرژی کمتری می باشند.
- دارای قابلیت نصب سریع و تعمیرات آسان بوده و قابل حمل نیز می باشند.
- تولید آلودگی آنها برای محیط زیست کمتر است.
- عملکرد آنها در آب و هوای مرطوب کارایی بهتر است.
- برای تمام اقلیم های آب و هوایی مناسب می باشد.
- مینی چیلرها دارای پمپ کوچک، اما قدرت مناسب هستند.
- در سیستم مینی چیلرها، نیاز به کانال کشی وجود ندارد.
- مستقل بودن هر دستگاه برای هر واحد.
معایب دستگاه مینی چیلر
- طول عمر مینی چیلرها به دلیل استفاده از تجهیزات کمتر و ساده تر، پایین است.
- نصب این دستگاه در فضای باز، باعث ایجاد مشکل در شرایط آب و هوایی متفاوت می گردد. همچنین باعث مشکل عدم امنیت می شود.
- به دلیل استفاده از سیستم هوا خنک، امکان از بین بردن مواد شیمیایی و مضر موجود در هوا امکان ندارد.
- مینی چیلرها امکان تولید رطوبت در هوای خروجی را ندارند.
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت ها یا اسپلیت سقفی که از رایج ترین مدل های سیستم سرمایشی و گرمایشی هستند به اسپلیت های خانگی نیز معروف هستند. عملکرد داکت اسپلیت برای خنک کردن مشابه با کولر گازی و اسپلیت است. اما در حالت گرمایش فضا را با جریان آب گرم درون داکت اسپلیت گرم می نماید.
به منظور تامین هوای گرم در زمستان و ایجاد هوای خنک در تابستان برای تمامی فضاها در یک واحد ساختمانی استفاده از داکت اسپلیت توصیه می گردد. محل قرارگیری داکت اسپلیت در داخل سقف کاذب بوده و امکان تنظیم ترموستات آن وجود دارد.
داکت اسپلیت ها از دو بخش یونیت داخلی و یونیت خارجی تشکیل شده اند. یونیت داخلی بخش هواساز سیستم و یونیت خارجی شامل کندانسور می باشد. این یونیت ها به وسیله دو لوله مسی بهم متصل می شوند.
عملکرد داکت اسپلیت
داکت اسپلیت به این صورت عمل کرده که فرایند خنک کردن گاز مبرد در داخل کندانسوریا یونیت خارجی اتفاق می افتد. گاز خنک شده توسط لوله مسی به شیر انبساطی رفته و از آنجا به کویل یونیت داخلی وارد می شود. گرمای محیط جذب شده توسط کویل یونیت داخلی به گاز مبرد انتقال یافته و هوای خنک نیز توسط فن به محیط دمیده می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد داکت اسپلیت به مقاله “داکت اسپلیت چیست و چه کاربردی دارد؟” مراجعه فرمایید.
مزیت های داکت اسپلیت
- کاربری سه گانه در سرمایش، گرمایش و تصفیه هوا
- کارکرد و راه اندازی آسان
- کاهش آلودگی و از بین بردن رطوبت
- بدون نیاز به موتورخانه، برج خنک کننده و لوله کشی
- بیشتر بودن راندمان گرمایش نسبت به رادیاتور
- مصرف انرژی کمتر نسبت به اسپلیت دیواری
- انتقال یکنواخت سرما و گرما
- امکان نصب در کمترین فضا
- نگهداری و تعمیر ساده و کم هزینه
- طول عمر مناسب
معایب داکت اسپلیت
- نمی توان دمای هر اتاق را به صورت مستقل تنظیم کرد.
- داکت اسپلیت صدای زیادی را به دلیل وجود فن در یونیت داخلی آن که درون سقف قرار دارد، تولید می نماید.
- مصرف برق داکت اسپلیت نسبت به چیلر و مینی چیلر بالاتر است.
- نصب داکت اسپلیت به علت وجود تجهیزاتی مانند کویل آب گرم، برزنت و … نسبت به کولر گازی سخت تر می باشد.
- در سیستم داکت اسپلیت انرژی به دلیل تهویه همزمان تمامی محیط یک فضا، حتی مکان هایی که نیاز به تهویه و سرمایش ندارند، هدر می رود.
سیستم VRF یا VRV
وی آر اف مخفف کلمه انگلیسی (Variable Refrigerant Flow) است. وی آر وی نیز مخفف (Variable Refrigerant Volume) می باشد. معنای هر دو اصطلاح کنترل حجم مبرد است.
سیستم وی آر اف مشابه سیستم چیلر تراکمی است. همچنین این سیستم یکی از مدل های قدرتمند سیستم های سرمایشی می باشد. اما آبی در مدار سیستم VRF وجود ندارد. در این سیستم فقط گاز مبرد حمل انرژی گرمایی بین یونیت های داخلی و خارجی را انجام می دهد. در این سیستم ها، گاز مبرد به صورت مستقیم به فن کویل های درون ساختمان ارسال می شود تا در فصل سرما عمل گرمایش هوا و در فصل گرما عمل سرمایش هوا انجام شود.
محل تعبیه یونیت های خارجی بر روی بام ساختمان می باشد. سپس برای تولید سرمایش یا گرمایش از طریق لوله های مسی با یونیت های داخلی یا همان فن کویل ها وصل می شوند.
مزایای استفاده از سیستم VRF
- هوشمند بودن این سیستم قابلیت کنترل دمای هر اتاق به صورت جداگانه را فراهم می کند.
- دارای سیستم عیب یابی اتوماتیک می باشند.
- این سیستم ها به دلیل استفاده از گاز مبرد R410A هیچ آلودگی ایجاد نمی کنند.
- مصرف انرژی این سیستم ها کم بوده اما دارای بازدهی بالایی هستند.
- سیستم های VRF قابل استفاده در انواع شرایط آب و هوایی می باشند. در مناطق با رطوبت بالا بازدهی خود را از دست نخواهند داد.
- در سیستم های وی آر اف یونیت خارجی بر روی پشت بام نصب می شود. به همین دلیل در نصب سیستم های وی آر اف نیاز به موتورخانه نخواهد بود.
- سهولت در نصب و جابجایی آسان. این سیستم ها دارای وزن بسیار سبکی هستند و در اندازه های مختلف تولید شده و بدون نیاز به جرثقیل نصب می گردند.
- لرزش و صدای سیستم های VRF به دلیل استفاده از فن های کندانسور و نحوه عملکرد کمپرسور کم می باشد.
- سیستم های وی آر اف نیازی به تجهیزات جانبی مثل پمپ، مدار لوله کشی، کانال هوا، لوله کشی فولادی و … نداشته و به همین علت هزینه تجهیزات اولیه کاهش می یابد.
- در این سیستم یونیت داخلی به صورت مرکزی در سقف نصب می شود و یونیت های خارجی نیز فضای داخلی خانه را اشغال نمی کنند.
- می توان ۶۴ یونیت داخلی را به سیستم های وی آر اف متصل نمود. همچنین امکان کنترل هر یونیت داخلی به صورت مستقل وجود دارد.
- استفاده از کمپرسورهای اینورتر در سیستم VRF موجب صرفه جویی در انرژی می شود.
معایب استفاده از سیستم VRF
- قابل استفاده نبودن در ساختمان ها و برج های بلند
- هزینه های تعمیرات بسیار زیاد
- گرمایش ضعیف برای مناطق سردسیر
- نصب و راه ندازی تخصصی
سیستم GHP
سیستم گرمایش سرمایش GHP مخفف کلمه انگلیسی Gas-engine Heat Pump است. سیستم GHP در واقع نوعی سیستم VRF است که به منظور تا مین سرمایش و گرمایش یک مکان از سیکل تبرید تراکمی بخار به شکل هیت پمپ استفاده می کند. در این سیستم از یک موتور احتراقی گازسوز جهت تامین کار مصرفی سیکل تبرید استفاده می شود. منبع تولید قدرت دستگاه GHP یک موتور احتراق داخلی گازسوز است که از گاز شهری استفاده می کند. به همین علت در تمامی فصول سال تولید سرمایش و گرمایش بدون مشکل صورت می گیرد. مصرف گاز برای سرمایش در تابستان، هزینه های سنگین مصرف برق در ساختمان را کاهش می دهد.
مزایای دستگاه GHP
- قابلیت ایجاد سرما و گرما در یک سیستم واحد.
- عدم نیاز به تجهیزاتی مانند موتورخانه، دیگ بخار یا دیگ آبگرم، برج خنک کن، پست برق سه فاز و سایر تجهیزات موتورخانه ای و تاسیسات لوله کشی آب که باعث کاهش قابل توجه سایز و اجزای سیستم تهویه ساختمان می شود.
- قابلیت نصب در فضاهای غیر مفید مانند پشت بام و عدم اشغال فضاهای مفید ساختمان.
- یونیت های داخلی یا فن کویل ها بدون صدا و لرزش کار می کنند. لرزش و صدای یونیت های خارجی نیز کم می باشد.
- در سیستم GHP به هیچ عنوان وابستگی به آب وجود ندارد.
- پنل های داخلی در مدل های مختلف تولید می شوند. همچنین قابلیت اتصال به انواع یونیت های کانال دار و بدون کانال وجود دارد و امکان بالا بردن دامنه کاربرد آنها نیز هست.
- استفاده از کمپرسورهای دور متغیر یا همان اینورتر.
- استفاده از گاز شهری بسیار پایین است.
- هزینه های مربوط به استفاده از گاز و برق بسیار کم می شود.
- داشتن بالاترین راندمان بین تمامی سیستم های سرمایشی و گرمایشی
- استفاده راحت از سیستم هوشمند و قابلیت برنامه ریزی به صورت روزانه ، هفتگی و ماهانه.
- قابلیت کنترل دما به صورت جداگانه برای هر پنل.
- قابلیت کنترل از راه دور به وسیله اینترنت و IP.
- مجهز به سیستم عیب یابی اتوماتیک و پیشرفته.
- دارای سیستم پشتیبان و کاهش قیمت سیستم UPS.
- هزینه راه اندازی اولیه و هزینه های جاری کمتر نسبت به سایر سیستم های تهویه مطبوع.
معایب سیستم GHP
- بالا بودن قیمت اولیه آن و مشکل در واردات این سیستم به خاطر شدید شدن تحریم ها و در نتیجه کاهش تمایل مصرف کننده
- عدم وجود خدمات پس از فروش مناسب به خاطر تحریم ها.
- بالا بودن قیمت قطعات یدکی و تامین دشوار آن در صورت فرسودگی سیستم و رسیدن زمان سرویس موتور احتراقی و سایر اجزا در شرایط تحریم.
- یکی از اصلی ترین مشکلات این است که اجزا سیستم تهویه مطبوع GHP در صورت معیوب شدن به سختی و با قیمت های بالا تامین می شود. همین مسائل باعث می شود تا کاربردها و مزایایی که دارد کم رنگ تر شود.
نظرات کاربران