فن کویل چیست؟
فن کویل (Fan Coil Unit) یا فن کوئل، زیر شاخه سیستم تهویه مطبوع و کوچکترین جز این سیستم می باشد. وظیفه فن کویل تامین گرمایش و سرمایش محیط است. از مزایای فن کویل می توان به دارا بودن قابلیت سرمایش و گرمایش به صورت همزمان در بعضی از مدل ها اشاره نمود.
به این صورت که در فصول سرد، هوای گرم را وارد فضا کرده و در فصول گرم نیز با دمیدن هوای خنک دمای محیط را متعادل می کند. این سیستم های تهویه به طور کلی در دو نوع دو لوله و چهار لوله طراحی می شوند.
دو لوله دارای یک ورودی و یک خروجی است. بدین صورت که صرفا فقط عملکرد سرد و یا گرم را دارند. ولی نوع چهار لوله دارای دو ورودی آب به کویل و دو خروجی جهت برگشت آب هستند. بنابراین با چهار لوله می توان به طور همزمان، عملکرد سرد و همچنین گرم داشته باشند.
فن کویل در واقع یک مبدل است که انرژی آب را به هوا تبدیل می کند. یعنی با حرکت آب گرم و سرد به داخل کویل ها فعال می شود و جریان هوای مناسب با استفاده از فن ایجاد می کند.
برای کسب اطلاعات در مورد داکت اسپلیت به مقاله “داکت اسپلیت چیست و چه کاربردی دارد؟ ” مراجعه فرمایید.
اجزای تشکیل دهنده فن کویل
کویل یا مبدل حرارتی
یکی از مهم ترین اجزای این سیستم، کویل یا مبدل گرمایشی و سرمایشی می باشد. این قطعه معمولا از لوله های مسی با فین های آلومینیومی تشکیل شده است. این قطعه به خروجی اصلی و کلکتور ورودی وصل می شود. در یکی از لوله ها آب سرد چیلر جاری شده و در لوله دیگر، آب گرم جاری می گردد.
الکتروموتور
راه اندازی و کارکرد دستگاه به کمک الکتروموتور انجام می شود. موتورهای فن کویل دارای مدل های متنوع مانند شفت کوتاه، دو شفت و تک شفت می باشد.
الکتروموتورهای فن کویل دارای سه دور بوده و با فرمان ترموستات دستگاه، دور و سرعت آنها نسبت به شرایط محیطی کم یا زیاد می گردد. در واقع با بالا رفتن دور سرعت موتور، میزان هوادهی نیز بیشتر می شود.
فن دمنده
فن دمنده یا بلوور فن امکان گردش و توزیع هوا در محیط را فراهم می نماید. فن دمنده توسط الکتروموتور شروع به کار می کند. فن دمنده دارای مدل های مختلف مانند راست گرد یا چپ گرد می باشد. همچنین جنس این قطعه از متریال های مختلف مثل آلومینیوم و پلاستیک تشکیل شده است. این فن در یک محفظه مخصوص به نام هوزینگ قرار دارد. همچنین جنس هوزینگ نیز از آلومینیوم یا پلاستیک می باشد.
فیلتر تصفیه هوا
یکی دیگر از اجزای کاربردی فن کویل، فیلتر تصفیه هوا می باشد. این فیلتر به منظور جلوگیری از ورود هر نوع آلودگی و عوامل بیماری زا به محیط داخلی، فرایند فیلتراسیون را انجام می دهد. در نتیجه هوای کاملا سالم و بدون آلودگی در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد. این فیلترها نسبت به مدل فن کویل در انواع فلزی و پلاستیکی تولید می شوند. همچنین این فیلترها امکان شستشو و تعویض را نیز فراهم می کنند.
شیر هواگیری
شیر هواگیری دارای دو مدل دستی و اتوماتیک می باشد. وظیفه اصلی این شیر، هواگیری و تخلیه هوای درون لوله های کویل است. این شیر معمولا بر روی لوله اصلی کویل گرمایش و سرمایش نصب می شود. وجود هوا در لوله های کویل، علاوه بر تولید صدا باعث کاهش راندمان و بازدهی حرارتی و برودتی سیستم می گردد. از شیر هواگیری به منظور بهبود عملکرد دستگاه و خارج نمودن هوای اضافی استفاده می شود.
سینی درین
وظیفه سینی درین یا تشتک تخلیه، خارج کردن آب محصول فرایند کندانس می باشد. این کار مانع از سر ریز شدن آب شده و در ادامه از آسیب و صدمه به محل نصب دستگاه جلوگیری می کند.
ترموستات
وظیفه ترموستات کنترل، مدیریت و تنظیم دمای هوا متناسب با شرایط دمایی محیط می باشد. کنترل روشن و خاموش شدن سیستم و مدیریت میزان هوادهی به وسیله ترموستات باعث جلوگیری از اتلاف انرژی می گردد. همچنین منجر به کاهش هزینه ها نیز می شود.
انواع فن کویل ها
فن کویل ها از نظر محل نصب، ظاهر و نوع کاربری انواع مختلفی دارند.
فن کویل سقفی
فن کویل سقفی درون سقف کاذب ساختمان قرار گرفته و دارای دو مدل کابین دار و بدون کابین است. پخش هوا در آن می تواند به صورت دو طرفه و چهار طرفه باشد. همچنین با توجه به درخواست مصرف کننده به صورت مدل های دریچه مکش رو به رو یا پایین نیز قابل ارائه می باشند. ظرفیت هوادهی آنها ۲۰۰ الی ۸۲۰۰ CFM می باشد.
فن کویل دیواری
این نوع فن کویل بر روی دیوار نصب می شود. از مزایای فن کویل دیواری می توان به امکاناتی مانند نمایشگر LED، فیلترهای قابل شستشو و قابل تعویض و دریچه خودکار تنظیم هوا اشاره کرد. از نظر ظاهری نیز شبیه به پنل داخلی کولر گازی می باشد. ظرفیت هوادهی فن کویل دیواری ۲۰۰ الی ۸۰۰ CFM می باشد.
فن کویل زمینی
مدل نصب این فن کویل روی زمین بر دیوار است. اما باید با فاصله ی مناسب از زمین جهت جریان هوا نصب شود. عمل مکش هوا در آنها از پایین دستگاه و انتقال هوا از بالا انجام می گیرد. فن کویل زمینی دارای دو مدل روبرو زن و بالا زن می باشد. از مزایای فن کویل زمینی می توان به استفاده از آن در راهروهای مدارس، بیمارستان ها و مساجد اشاره نمود. ظرفیت هوادهی این فن کویل ۲۰۰ الی ۱۲۰۰ CFM می باشد.
فن کویل کاستی
در مدل های کاستی قسمت کویل آن درون سقف کاذب قرار گرفته و تنها دریچه خروجی هوای آنها قابل رویت است و هوا از بالا به پایین به صورت یکنواخت پخش می شود. در ساختمان هایی که سقف کاذب ندارند، می توان به جای کاستی از مدل سقفی توکار استفاده کرد. هوادهی در این فن کویل ها دارای دو نوع یک طرفه و چهار طرفه و از نظر لوله های متصل نیز دارای انواع دو لوله ای و چهار لوله ای می باشد. مکان های مناسب برای این مدل شامل مجتمع های اداری، تجاری و سالن بزرگ را نام برد. ظرفیت هوادهی این مدل بین ۳۰۰ الی ۱۵۰۰ CFM می باشد.
فن کویل کانالی
فن کویل کانالی در دو نوع ایستاده و افقی طراحی و ساخته می شود. ظرفیت هوادهی این فن کویل ۶۰۰ الی ۲۰۰۰ CFM می باشد.
انواع فن کویل از لحاظ تعداد مسیر آب
فن کویل دو لوله ای
این فن کویل شامل دو لوله بوده که یکی از لوله های برای تامین آب استفاده شده و لوله دیگر برای بازگشت آب سرد یا گرم می باشد. این فن کویل دو فصلی است
فن کویل چهار لوله ای
در این مدل فن کویل از چهار لوله استفاده می شود. برای تامین آب از دو لوله و به منظور بازگشت آب، دو لوله مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از لوله های ورودی می تواند حاوی آب گرم و دیگری حاوی آب سرد باشد که آن را سیستم چهار فصلی تبدیل می نماید. این سیستم دارای این قابلیت است که در یک قسمت از ساختمان هوای گرم تولید شده و در قسمت دیگر از هوای سرد استفاده می شود.
مزیت های سیستم فن کویل
- انواع فن کوئل تهویه جهت اجرای سیستم لوله کشی به فضای کمتری احتیاج دارد.
- از مزایای فن کوئل می توان به نصب ساده، انعظاف پذیر بودن و اشغال فضای کم اشاره نمود.
- بهترین فن کویل ها محیط را به صورت یکنواخت سرد و گرم می کنند.
- از مزایای فن کویل می توان به امکان کنترل دمای هر بخش به صورت جداگانه اشاره کرد.
- فن کویل برقی امکان سرمایش و گرمایش را در تمام فصول سال دارا می باشد.
- سیستم فن کویل دارای هزینه نگهداری پایین تری نسبت به سایر سیستم های سرمایش و گرمایش مرکزی می باشد.
معایب سیستم فن کویل
- این سیستم نیاز به نگهداری زیاد و گاهی تعمیر دارد.
- در صورت استفاده از فیلترهای راندمان پایین، فیلتراسیون هوا به خوبی انجام نمی شود.
- اگر رطوبت زدایی درمناطق شرجی توسط هواساز مرکزی انجام نشود، میزان هوای تازه ورودی و کنترل رطوبت به درستی انجام نمی گیرد.
انتخاب ظرفیت مناسب فن کویل
با انتخاب درست ظرفیت دستگاه می توان رضایت کافی از بازدهی آن به وجود بیاید. یعنی هرچه این ظرفیت بیشتر باشد، راندمان مثبت آن نیز افزایش می یابد.
عوامل مهم برای انتخاب ظرفیت مناسب شامل جنس دیوارها، درجه آفتاب گیر بودن واحد، تعداد پنجره ها و دمای آب ورودی می باشد. ظرفیت فن کویل را با واحد فوت مکعب در دقیقه (CFM) اندازه گیری می کنند.
اصطلاح CFM که در محاسبه ظرفیت هوادهی فن کویل ها به کار گرفته می شوند در واقع مخفف (Cubic Feet Pert Minute) می باشد. این اصطلاح به معنی فوت مکعب در دقیقه است و مقدار هوای متحرک در حال عبور از مجرای هوا را اندازه گیری می کند.(CFM . 1/7 = M3 / Hr)
نظرات کاربران