نحوه عملکرد کولر گازی
کولر گازی خنک کننده ای قوی است که در مقایسه با کولرهای آبی قدیمی، بسیار قوی تر عمل کرده و پس از زمان کمی از فعالیت دستگاه، هوا مطبوع و دلنشین می گردد.
یکی از پرکاربرد ترین وسایل در مناطقی که دارای رطوبت بالا و گرمای زیاد است، کولر گازی می باشد. کولر گازی به منظور پاکسازی آلودگی محیط، دارای سیستم فیلتر هوا است. استفاده از کولر گازی برای افرادی که دارای مشکلات تنفسی هستند، توصیه می شود. به این علت که هم هوا را خنک کرده و هم آن را استرلیزه می کند و دیگر نیازی به استفاده از دستگاه تصفیه هوا نیست.
کولر گازی به این معنی نیست که مانند اجاق گاز یا بخاری، شیر یا شیلنگ گاز به کولر وصل باشد. منظور از کولر گازی نوع فرایند خنک کردن هوا می باشد. فرایند خنک سازی هوا به وسیله نوعی گاز صورت گرفته که این گاز مکررا توانایی تبدیل به مایع و مجددا به گاز را دارا است. انرژی مورد نیاز برای راه اندازی کولرهای گازی، برق می باشد. اما به دلیل این که عملکرد کولرهای گازی مانند یخچال های خانگی بر اساس خواص فیزیکی گازهای CFC است، در ایران با نام کولر گازی شناخته می شوند.
کولر گازی بر اساس سیکل تبرید فعالیت می نماید. سیکل تبرید ابتدا از طریق کمپرسور، گاز فشرده می شود. گاز فشرده شده بعد از عبور از کندانسور، وارد اواپراتور می گردد. گاز پس از ورود به اواپراتور، به مایع تبدیل می شود. گاز تبخیر شده نیز از مولکول های درون هوا، حرارت مورد نیاز خود را می گیرد. به همین شکل باعث سرد شدن هوای داخل ساختمان می شود.
انواع کولر گازی از لحاظ ساختار
انواع کولر گازی یک تکه
کولر گازی پنجره ای یا اتاقی
کولر گازی پنجره ای از اولین مدل های این نوع کولر می باشند. به دلیل قرار گرفتن این کولر در داخل پنجره به کولر گازی پنجره ای یا اتاقی معروف است. علت نصب این مدل کولر در پنجره این است که باید نصف دستگاه در محیط داخل و نصف دیگر کولر در محیط بیرونی و در تماس با هوای آزاد قرار بگیرد.
کولر گازی پنجره ای به صورت یک تکه می باشد. این کولر دارای بخش های کمپرسور، کندانسور و اواپراتور است. در انتهای کولر گازی و بخش بیرونی دستگاه، کندانسور قرار دارد. هوا به وسیله کندانسور دمیده شده و آن را خنک می کند. ظرفیت کولر های گازی پنجرهای شامل ۱۸۰۰۰، ۲۴۰۰۰ و ۳۰۰۰۰ BTU بوده و از آنها بیشتر در محیط اداری و خانه استفاده می شود.
کولر گازی پرتابل یا قابل حمل
ظرفیت کولرهای گازی پرتابل کم می باشد. این مدل کولر گازی قابلیت تولید گرمایش را نیز دارند. این کولرها معمولا در فضاهای کوچک استفاده شده و دارای ریموت نیز است. طراحی کولرهای گازی پرتابل مشابه کولر گازی پنجره ای است. تنها تفاوت کولر گازی پرتابل نسبت به پنجره ای، قابلیت حمل آنها بوده و نیازی به نصب ابت این مدل نیست.
در کولر گازی پرتابل، گرمای جذب شده در حالت سرمایشاز طریق لوله خرطومی تعبیه شده در پشت دستگاه خارج می گردد. به همین علت باید این لوله خرطومی را به یک پنجره یا منفذی که هوا را خارج می کند، متصل نمود.
کولر گازی دو تکه
اسپلیت ها یا کولرهای گازی دو تکه دارای دو پنل داخلی و خارجی می باشد. پنل داخلی یا بخش اواپراتور دستگاه در داخل ساختمان قرار می گیرد. مکان قرارگیری یونیت خارجی یا بخش کندانسور نیز در فضای آزاد است. دلیل قرار گرفتن کندانسور در بیرون از ساختمان، جلوگیری از ورود صدا به داخل خانه می باشد.
به وسیله لوله های مسی یا آلومینیومی، پنل خارجی و داخلی به هم متصل می شوند. لوله باریک تر، گاز سرد را وارد یونیت داخلی کرده و لوله ضخیم تر، گاز گرم را به یونیت خارجی وارد می نماید. این کولرها معمولا دارای قابلیت کنترل از راه دور هستند. اسپلیت دارای دو مدل معمولی و اینورتر است. مدل اینورتر این کولرها مصرف کمتری را دارا بوده و حداکثر تا ۶۰ درصد توانایی کم کردن مصرف انرژی را دارا می باشند.
برای مطالعه در مورد کولرگازی اینوتردار به مقاله “اسپلیت یا کولر گازی اینورتردار چیست؟” مراجعه نمایید.
کولر گازی اسپیلت دیواری ( Wall Mountd)
کولر های گازی دو تکه دیواری دارای قابلیت نصب بر روی دیوار و ظاهری زیبا می باشند. به همین علت این مدل کولر گازی بسیار پر کاربرد است. ظرفیت اسپلیت های دیواری معمولا ۹۰۰۰، ۱۲۰۰۰، ۱۸۰۰۰، ۲۴۰۰۰، ۳۰۰۰۰ و ۳۶۰۰۰ BTU بوده و برق ورودی به این دستگاه ها از نوع تک فاز می باشد.
طراحی مدل اینورتر کولرهای اسپیلت دیواری به صورتی است که بتواند با مصرف کمترین میزان انرژی، بیشترین بازدهی و میزان سرمایش را داشته باشد.
کولر گازی اسپیلت ایستاده (Standing)
یونیت داخلی کولرهای اسپیلت ایستاده به صورت ایستاده بر روی زمین قرار می گیرد. به دلیل شباهت ظاهری آنها به یخچال، به کولر گازی کابینتی نیز معرف هستند. کمپرسور مورد استفاده در این مدل کولر، معمولا اسکرال است. فرایند سرمایش و محل قراگیری پنل های این مدل کولر مشابه با اسپلیت های ساده می باشد. اما اسپلیت های ایستاده، سیستم و فن با توان بیشتری را دارا است. به همین علت از این کولر در فضاهای بزرگ مانند بانک ها و ادارات استفاده می گردد. برق مصرفی بیشتر این کولرها نیز از نوع سه فاز است.
کولر گازی اسپیلت سقفی
- اسپیلت کاستی (Cassette)
در محل هایی با سقف بلند از اسپیلت های سقفی کاستی استفاده می شود. ونیت داخلی آنها درون سقف کاذب قرار می گیرد. دریچه خروج باد نیز در بیرون از سقف کاذب تعبیه می شود. هوای مطبوع نیز در این اسپیلت از چهار جهت مختلف در محیط پخش می شود.
اسپیلت های کاستی معمولا در ظرفیت های ۱۸۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ BTU وجود دارند. این کولرها مجهز به ریموت کنترل دستی و دیواری هستند. همچنین عملکرد خوبی را علاوه بر زیباسازی سقف، دارا می باشند.
- اسپیلت سقفی دیواری (Wall Mounted Ceiling)
اسپیلت های سقفی دیواری مشابه با اسپیلت های دیواری می باشند. اما به دلیل طراحی دریچه مکش آنها به صورت اریب، می توانند تا بالاترین حد ممکن و نزدیک به سقف نصب گردند.
- اسپیلت سقفی زمینی (Floor Ceiling)
پنل داخلی اسپلیت سقفی زمینی می تواند هم به صورت خوابیده به سقف و هم به شکل زمینی و در کنار دیوار نصب گردد.
- اسپیلت کانالی یا داکت اسپیلت
به عبارتی داکت اسپیلت همان اسپیلت است. پنل داخلی کولر گازی به صورت دیواری یا سقفی نصبمی شود. اما پنل داخلی داکت اسپیلت به شکل توکار و درون سقف کاذب نصب می گردد. به همین دلیل به سیستم لوله کشی برای توزیع هوای مطبوع احتیاجی نیست. در محل هایی که فضای کافی جهت نصب پنل داخلی کولر گازی بر روی دیوار وجود ندارد، می توان از داکت اسپیلت استفاده گردد.
داکت اسپیلت و اسپیلت فقط در سیکل سرمایش مشابه یکدیگر عمل می کنند. اما عملکرد سیستم گرمایش در آنها کاملا دارای تفاوت است.
کولر گازی چند تکه یا مولتی پنل
کولرهای اسپیلت چند تکه مانند اسپیلت عمل می کنند. اما اسپیلت ها چند تکه دارای ابعاد بزرگ تر و قدرت بیشتری می باشند. این نوع از سیستم های تهویه VRF نام دارند. در این مدل یک یونیت خارجی که همان کندانسور هوایی و کمپرسور است به ۲ تا ۱۰۰ یونیت داخلی وصل می گردد. دمای تمام یونیت های داخلی به شکل یکسان کنترل می شوند. در صورتی خاموشی یکی از یونیت های داخلی، بقیه یونیت ها نیز خاموش می گردند. این مسئله یکی از عیوب این نوع کولر گازی می باشد.
اسپیلت های چند تکه به منظور کنترل مصرف انرژی از تکنولوژی اینورتر استفاده می کنند. به این شکل که در صورت نیاز به یک یونیت، کمپرسور بر اساس ظرفیت درخواستی و به وسیله تنظیم دور موتور، ظرفیت دستگاه را کنترل می نماید. به همین دلیل مصرف کننده تنها هزینه مربوط به تهویه فضای مورد استفاده خود را پرداخت می نماید.
انواع کولر گازی بر اساس کلاس آب و هوایی
- T1 (کلاس آب و هوای معتدل)
- T2 (کلاس آب و هوای خنک)
- T3 (کلاس آب و هوای گرمسیری)
هنگام خرید کولر گازی باید به کلاس آب وهوایی آن توجه نمود. به این علت که کولرهای گازی با ۳ نوع از مناطق آب و هوایی سازگار می باشند. انتخاب کولر گازی متناسب با شرایط آب و هوایی موجب طول عمر دستگاه و کاهش مصرف برق و هزینه نیز می گردد. همچنین کولرهای گازی بر اساس کلاس های آب و هوایی مختلف، دارای درجه انرژی متفاوت و مشخصات سخت افزاری گوناگونی می باشند.
انواع کمپرسور کولر گازی بر اساس کلاس آب و هوایی
کمپرسور روتاری
کمپرسور مناسب برای کلاس آب و هوایی T1 و T3، روتاری می باشد. به عبارتی در مناطقی که دمای آنها تا ۴۷ درجه سانتی گراد بالا می رود، از کمپرسور روتاری استفاده می شود.
کمپرسور پیستونی
کمپرسور پیستونی یکی از قدیمی ترین موتورهای کولر گازی می باشد. به دلیل عمر بالا و قدرت زیاد کمپرسور پیستونی، از آنها در مناطق گرمسیری استفاده می شود. کمپرسور مناسب برای کلاس آب و هوایی T3 که دمای هوا به ۵۷ درجه سانتی گراد می رسد، مدل پیستونی است.
کمپرسور اسکرال
کمپرسور اسکرال یکی از جدیدترین کمپرسورهای کولر گازی است که به کمپرسور مارپیچی نیز معروف می باشد. صدای کم، راندمان بالا و مصرف برق پایین از مزایای این کمپرسور است. از این کمپرسور برای کلاس آب و هوایی T3 استفاده می گردد.
کولرهای گازی مخصوص مناطق معتدل
کلاس آب و هوایی T1 مربوط به مناطقی با حداکثر دمای ۴۵ درجه سانتی گراد است. اکثر کولرهای گازی جز این دسته از کلاس آب و هوایی می باشند. در مناطق معتدل در طول سال، هم فصل های گرم و شرجی و هم فصل های سرد وجود دارد.
مناطق مربوط به کلاس آب و هوایی T1
- مناطق معتدل خزری
- شمال غربی ایران
- فلات غربی
کولرهای گازی مخصوص مناطق سردسیر
در مناطق سردسیر با دمای ۷ تا ۳۵ درجه سانتی گراد، کولرهای گازی کلاس آب و هوایی T2 مورد استفاده قرار می گیرند. تعداد کولرهای گازی این کلاس آب و هوایی کم می باشد. به همین دلیل کولرهای گازی با کلاس آب و هوایی T1 و T3 بیشتر هستند.
در صورت نصب کولرهای T2 در مناطق گرم یا معتدل، کولر در مدت زمان طولانی فرسوده و خراب می شوند. به این علت که دارای بازدهی مناسبی نمی باشند. به منظور تعمیرات نیز هزینه های بیشتری ایجاد می گردد. همچنین در این مناطق اغلب از قابلیت گرمایشی کولرهای گازی نیز استفاده می گردد.
کولرهای گازی مخصوص مناطق گرمسیری
کولرهای گازی کلاس آب و هوایی T3 در مناطق گرمسیر استفاده می شوند. در صورت عدم وجود کولر مناسب در این مناطق، هوای گرم زندگی را مختل می کند. به همین علت باید کولرهایی که دارای ظرفیت بالا و کمپرسور قوی هستند در این مناطق استفاده گردد.
در مکان هایی مانند خوزستان، یزد، هرمزگان و … که دمای آن حدود ۵۲ درجه سانتی گراد است، استفاده از کولرهای گازی T3 مناسب است. البته کولرهای گازی T3 در برخی از برندها تا دمای ۶۵ درجه سانتی گراد نیز به خوبی عمل می کنند.
نظرات کاربران